Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 57 yıllık yaşamının büyük bir bölümünü cephelerde geçirmiştir. Savaşlara, dönemin şartlarına ve kısıtlı imkanlara rağmen kendini muazzam bir şekilde geliştiren büyük bir deha olarak görülmektedir. Atatürk’ün, 11 savaş, 24 madalya, 7 nişan ve 13 kitabı sığdırdığı yaşamında, 4000 civarında kitap okuduğu biliniyor. Bu kitaplardan içerinde en çok etkilendiği 5 kitabı gençlere önermiştir.
Atatürk’ün mutlaka okunmasını tavsiye ettiği 5 kitap şu şekildedir:
1. Beyaz Zambaklar Ülkesinde
Beyaz Zambaklar Ülkesinde, Rus yazar Grigory Petrov tarafından kaleme alınmış 1923 tarihli kitaptır. Yazar Grigory Petrov’un çeşitli aralıklarla çıktığı Finlandiya seyahatlerindeki notlardan oluşan eser 1800'lerin son döneminde Finlandiya halkının içinde bulunduğu durumu, cehaletten kurtulmak için başta Johan Vilhelm Snellman olmak üzere ülkedeki bir avuç Fin aydının verdiği olağanüstü mücadeleyi anlatır.
Bu kitap, Mustafa Kemal Atatürk için büyük bir öneme sahiptir. Atatürk, Türkiye’nin modernleşme sürecinde eğitimin ve kültürün önemini vurgulayan bu kitabı, toplumun aydınlanması, ideal liderlik ve ulusal uyanış için bir rehber olarak görmüştür. Kitap, halkın kendini geliştirmesi gerektiği ve liderlerin halkına hizmet etmesi gerektiği prensiplerini savunur. Atatürk, bu değerleri Türkiye’de yaymak amacıyla kitabın Türkçeye çevrilmesini sağlamış ve okullarda okutulmasını teşvik etmiştir.
2. Toplum Sözleşmesi
Toplumsal Sözleşme ya da Toplum Sözleşmesi (Fransızca: Du contrat social ou Principes du droit politique), 1762'de Cenevreli filozof Jean-Jacques Rousseau tarafından yazılan kitap. Kitapta, siyasi bir sistemin kurulabilmesi için en iyi yöntemin toplumsal sözleşme olduğu açıklanmaktadır. Yazar kitabı neden yazdığını eklediği birinci bölümde “Eğer dedikleri gibi, yasa koyucu ya da hükümdar olsaydım, ne yapmak gerektiği hakkında yazı yazmakla oyalanmaz; ya yapılması gerekeni yapar, ya da susarım” şeklinde açıklamıştır.
3. Çalıkuşu
Çalıkuşu, Reşat Nuri Güntekin’in ilk defa 1922'de tefrika edilmeye başlanıp 1923'te kitap olarak yayımlanan, 1937'de büyük değişikliklerle tefrika edilen romanıdır. Romanda, İstanbul köklü bir ailenin kızı olan çocuk ruhlu Feride’nin çok sevdiği nişanlısı tarafından ihanete uğramasıyla kendini öğretmenlik mesleğine adaması ve hayatını kazanabilmek için Anadolu’da şehir şehir dolaşması anlatılır. Melodram ögeleri ile yüklü bir aşk öyküsünün yanı sıra bürokrasi eleştirisi, kadınların Osmanlı toplumunda var olma mücadelesi, öğretmenlik mesleğinin icrası gibi pek çok konuyu ele alır. Eserin sinema, televizyon dizisi, tiyatro ve bale uyarlamaları vardır.
Reşat Nuri Güntekin'in “Çalıkuşu” romanının Atatürk için taşıdığı büyük önemi hepimiz duymuşuzdur. Atatürk, kitabı sürekli yanında taşıdığı ve zaman zaman rastgele bir sayfa açıp okuduğu bilinmektedir. Roman, milli duyguları ve vatanseverliği yücelten temaları, eğitime ve özellikle kadınların eğitimine verdiği önemi, Anadolu’nun gerçek yüzünü samimi bir şekilde tasvir etmesi ve modernleşme ile batılılaşma ideallerine paralel duruşu ile Atatürk’ün vizyonunu desteklemektedir. Bu nedenlerle, “Çalıkuşu” Atatürk’ün Türkiye’nin sosyal, kültürel ve eğitimsel dönüşümüne olan katkısını ve bu konudaki vizyonunu yansıtan bir eser olarak görülmektedir.
4. Türkçülüğün Esasları
Türkçülüğün Esasları, Ziya Gökalp’in 1923 yılında yayımladığı, Türkçülüğün tüm fikir ve tekliflerini bir sistem bütünlüğü içinde ortaya koyan, yazarın değişik zamanlarda yazmış olduğu denemelerden derlediği sosyolojik kitap. Türkçülerin temel eserlerinden birisi sayılır, Türk milliyetçisi olan Mustafa Kemal Atatürk’ün de bir ölçüde etkilendiği, yaptığı devrimler ve kurduğu modern Türkiye’nin perde arkasındaki fikirsel güçlerden birisidir. Değişik zamanlarda resmî ve özel kurumlar tarafından yayımlanmıştır. Bunların içinde eseri kısmen sadeleştirenler olduğu gibi, eserin dil ve üslûbunu tamamen değiştirmiş olanlar da vardır.
5. Belleten Dergisi
Belleten Dergisi, Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün direktifleriyle kurulan Türk Tarih Kurumu’nun hakemli bir dergisidir. 28 Nisan 1930 tarihinde, Atatürk’ün katılımıyla gerçekleşen Türk Ocakları VI. Kurultayı’nda, “Türk tarih ve medeniyetini ilmî surette incelemek ve araştırmak” amacıyla Türk Tarih Heyeti’nin kurulması kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda, 16 üyeden oluşan “Türk Tarihi Tedkik Heyeti” teşkil edilmiş ve heyet ilk toplantısını 4 Haziran 1930'da gerçekleştirmiştir. 1932 yılında, bu heyet “Türk Tarihi” alanında ilk bilimsel kitabı yayımlamıştır. Türk Tarih Kurumu, “Türk ve Türkiye tarihini ve ilgili konuları, Türklerin medeniyete katkılarını bilimsel yöntemlerle incelemek, araştırmak, tanıtmak ve yayınlar yapmak” görevini sürdürmektedir. Atatürk’ün bizzat adını verdiği Belleten dergisi, 1937 yılında yayın hayatına başlamıştır.
Belleten, yılda üç sayı (Nisan-Ağustos-Aralık) olmak üzere hem basılı hem de elektronik olarak yayımlanmaktadır.
Dergiyi incelemek için bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz.
